- door Anna Gerlach © februari 2022
Welke Rechtbank is bevoegd:
De Europese regelgeving (in dit geval de zgn. Brussel II bis Verordening) biedt 7 alternatieve aanknopingspunten waarop een rechtbank zijn bevoegdheid kan steunen. Zes van de aanknopingspunten zijn gebaseerd op de gewone verblijfplaats van (één van) de echtgenoten. De zevende grond verleent bevoegdheid aan het gerecht waarvan beide echtgenoten de nationaliteit hebben.
Zowel in Nederland als in Frankrijk is de hoofdregel dat de rechter die bevoegd is om de echtscheiding uit te spreken, ook een beslissing kan nemen ten aanzien de nevenvoorzieningen (alimentatie, verdeling van het huwelijksvermogen, verder gebruik van de gezinswoning). Echter het recht dat toegepast zal worden op de nevenvoorzieningen is niet altijd hetzelfde als het recht dat op de echtscheiding wordt toegepast.
Indien beide partijen in verschillende landen (in Nederland of in Frankrijk) een procedure starten, doet de rechter waarbij de procedure het eerst aanhangig is gemaakt een uitspraak over zijn bevoegdheid. Het kan dus van belang zijn dat u snel een beslissing neemt. Maar neem de beslissing nooit overhaast.
Welk recht is van toepassing:
Het is mogelijk op het moment van echtscheiding samen een rechtskeuze te maken over het recht dat toepasselijk zal zijn op de echtscheiding. Deze keuze is beperkt tot het recht van het land waar de partijen het verzoek tot echtscheiding indienen, van de laatste gemeenschappelijke woonplaats, van het land waarvan één van de partijen de nationaliteit bezit of het land waar de procedure aanhangig wordt gemaakt.
Hebben partijen geen rechtskeuze gemaakt dan geldt een ‘verwijzingsladder’: toepasselijk is het recht van de gewone verblijfplaats van beide echtgenoten bij het inleiden van de procedure →bij gebreke hiervan het recht van de laatste woon- en verblijfplaats van de echtgenoten (indien -o.m.- één van de echtgenoten daar nog verblijft) → bij gebreke hiervan het recht van de gemeenschappelijke nationaliteit van de echtgenoten, → en anders, het land van de bevoegde rechtbank.
Ik geef een paar voorbeelden van situaties die zich voor kunnen doen. Deze voorbeelden zijn niet uitputtend en beperkt tot de Frans-Nederlandse situatie.
Als u beiden uw gewone verblijfplaats in Frankrijk heeft en samen een verzoek tot echtscheiding doet, kunt u zich wenden tot de Franse rechtbank, maar u zou dan eventueel samen kunnen kiezen voor toepassing van het Nederlandse recht. Als u geen keuze maakt is de hoofdregel dat het recht van de gewone verblijfplaats van de echtgenoten op het moment van indienen van het verzoek van toepassing is (in dit geval Frankrijk).
Als u in bovengenoemd geval beiden de Nederlandse nationaliteit heeft, kunt u ook een verzoek doen bij de Nederlandse rechtbank of als de eisende partner al weer een tijdje in Nederland woont, en de andere nog in Frankrijk, kan deze het verzoek in Nederland doen.
De Nederlandse rechter past als hoofdregel het Nederlandse recht toe als beide partijen de Nederlandse nationaliteit bezitten.
Zoals hierboven reeds vermeld, is het recht dat van toepassing is op de echtscheiding niet altijd hetzelfde als het recht dat toegepast moet worden op de nevenvoorzieningen van de echtscheiding: de zorgregeling voor de kinderen, de alimentatie en de verdeling van een eventuele gemeenschap van goederen.
Na deze inleiding over bevoegde rechtbanken en toe te passen recht heeft u waarschijnlijk een beter beeld van de problematiek. Maar om de keuze te doen, is het belangrijk iets meer te weten over hoe de procedure dan werkt volgens Nederlands en Frans recht en hoe het zit met de nevenvoorzieningen.
Dit is artikel 1 van de serie, overige artikelen zijn:
